40+ κύματα με το Τμήμα Αγγλικής

Τώρα που κάθομαι να γράψω αυτό το σημείωμα, κάνοντας έναν ιστορικό απολογισμό, απορώ και η ίδια όχι μόνον από το πλήθος των χρόνων που συμβίωσα με το Τμήμα Αγγλικής αλλά και από την ποικιλία των εμπειριών που έζησα με εύρος ταλάντωσης που πολλές φορές άγγιξε τα όρια – διανοητικά, ιδεολογικά και συναισθηματικά. Φοιτήτρια από το 1968 (Χούντα για την Ελλάδα, κοινωνική επανάσταση για τον υπόλοιπο Δυτικό κόσμο), βοηθός Τμήματος, διδασκάλισσα και μέλος ΔΕΠ διαδοχικά όλων των βαθμίδων από το 1975 (όρα μεταπολίτευση), μέχρι την εθελούσια αποχώρησή μου το 2013, μέσα στη θλίψη της οικονομικής κρίσης.

Τί να πρωτοθυμηθώ απ’ τα φοιτητικά μου χρόνια: το καπνισμένο και πολύβουο στέκι της Παλιάς Φιλοσοφικής, το κατάμεστο κεντρικό αμφιθέατρο στο μάθημα Ιστορίας της Τέχνης, την ιστορία με τον πολύγραφο, τις φοβέρες για παραπομπή στο πειθαρχικό επειδή αποτολμήσαμε να καθήσουμε στο γρασίδι της Φιλοσοφικής, το πρόβατο που έβοσκε αμέριμνο έξω από το νεότευκτο κτίριο της Νομικής προς απορίαν όλων μας και κυρίως της Νέοϋορκέζας καθηγήτριάς μας Ms K. που δεν πίστευε στα μάτια της και τόσα άλλα σοβαρά και ευτράπελα.

Το Τμήμα μας το πρόλαβα την εποχή που ήταν ακόμη ένα απλό παράρτημα της Φιλοσοφικής Σχολής, κηδεμονευόμενο από το Βρετανικό Συμβούλιο από τη μια μεριά και από Εποπτικό Συμβούλιο του ΑΠΘ από την άλλη. Χωρίς αυτόνομη ταυτότητα και μόνιμη κτιριακή εγκατάσταση, φιλοξενούμενο από δω κι από κει και εκτός Πανεπιστημίου, πάσχιζε σθεναρά με τους πρωτοδιορισμένους ‘Ελληνες διδάσκοντες (που κι αυτοί τότε πάλευαν με τα διδακτορικά τους) να αποκτήσει επιτέλους μια ευκρινή ακαδημαϊκή οντότητα, που επί χρόνια βασιζόταν σε ξένες μετακλήσεις και βιβλιοθήκες ξένων αποστολών.

Το Πρόγραμμα Σπουδών ήταν ένα συνονθύλευμα γνώσεων  μέσα στο αόριστο πλαίσιο των αγγλοαμερικανικών σπουδών που αφηνόταν στους φοιτητές/τριες να κατατάξουν για να βγάλουν κάποιο συγκροτημένο νόημα. Από τα παθήματα του Μαλβόλιο στη Δωδεκάτη Νύχτα (με τα οποία γελούσε μόνος του ο πάντα καλοπροαίρετος ‘Αγγλος καθηγητής μας Mr J. καθώς βολτάριζε ασταμάτητα πάνω κάτω στο μακρύ ξύλινο βάθρο μιας αποπνικτικής αίθουσας της παλιάς Φιλοσοφικής) στον Μεγάλο Γκάτσμπι της αμερικανικής ποτοαπαγόρευσης (με τον οποίο συνοφρυωνόταν δραματικά ο Αμερικανός καθηγητής μας Mr B., διορθώνοντας συνέχεια τη ζώνη του πανταλονιού του που προφανώς συνέπασχε), δηλαδή από τη λογοτεχνική διαπραγμάτευση των κειμένων, έπρεπε να κάνουμε απροειδοποίητα ένα άλμα στους μηχανισμούς της σύνταξης και της εκφοράς της αγγλικής γλώσσας – γνωστικές περιοχές και συστήματα για τα οποία ποτέ δεν είχαμε κάποια σαφή εισαγωγή ή πληροφόρηση. Θυμάμαι πόσο θριαμβευτική ήταν η αίσθησή μου, κάπου στα μέσα του εξαμήνου, όταν μου ήρθε η φαεινή ότι το γλωσσολογικό μάθημα που έκανε τις Τρίτες ο κατά τα άλλα συμπαθέστατος Mr M. είχε τελείως διαφορετικό αντικείμενο από αυτό που μας έκανε τις Πέμπτες και τί πανηγύρι ξέσπασε στην τάξη όταν κοινοποίησα σε όλα τα παιδιά  την ανακάλυψή μου!

Η δεκαετία του ’80 ήταν αυτή που έφερε δυναμικά μια τομή στην υπόσταση του Αγγλικού ως ανεξάρτητου και ισότιμου Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής και αυτό έγινε αισθητό και στη νέα διοικητική του δομή και στην ανανέωση του Προγράμματος Σπουδών, για την οποία δουλέψαμε όλοι/ες μας  με πολύ ενθουσιασμό υπό την καθοδήγηση των δύο πρώτων διορισμένων Ελλήνων καθηγητών στους τομείς Λογοτεχνίας και Γλωσσολογίας. Η κατακόρυφη άνοδος του Τμήματος  έφθασε στο ζενίθ της κατά τη δεκαετία του ’90 και τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας με τη στελέχωση από νέους ΄Ελληνες επιστήμονες  υψηλών προδιαγραφών, τη μετάκληση διεθνών ονομάτων από τον ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό κόσμο για διαλέξεις και διδασκαλία, τη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων, τη δημιουργία ενός ζωντανού θεατρικού εργαστηρίου, την έκδοση επιστημονικού περιοδικού, τη μηχανοργάνωση του Τμήματος, τον εκσυγχρονισμό της υλικοτεχνικής του υποδομής και την εισαγωγή μηχανισμού αξιολόγησης, σε σημείο που να θεωρείται υπόδειγμα οργάνωσης και διεθνούς προβολής για όλα τα άλλα Τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής.

Και αν όλα αυτά ακούγονται πολύ σοβαροφανή, ναι, βέβαια, υπήρχαν και οι συνάξεις, οι κοπές της πίτας, τα pot luck, οι ταβέρνες και φυσικά τα πάρτυ σε σπίτια συναδέλφων, σε κάποιο από τα οποία έσπασα από το πολύ κέφι ένα τραπεζάκι – ας με συγχωρήσει ο αγαπητός συνάδελφος για την ακούσια φθορά της περιουσίας του…

Ως Πρόεδρος του Τμήματος αλλά και ως μέλος της Συγκλήτου επί μακρά σειρά ετών και ως μέλος του Διατμηματικού Προγράμματος Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω τη δυναμική του Τμήματός μας και στις συνεργασίες μου με τους συναδέλφους μου και το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό και στις επιδόσεις των φοιτητ(ρι)ών μας μέχρι το διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο – μια δυναμική που κατάφερε να επισκιάσει και να ξεπεράσει δύσκολες και σκοτεινές στιγμές είτε βανδαλισμών και εκφοβισμών από ακραία στοιχεία είτε οικονομικής δυσπραγίας και αισθητής ελάττωσης  του διδακτικού προσωπικού.

Διατηρώντας ακόμη ζωντανούς τους δεσμούς μου, συναισθηματικούς και ουσιαστικούς, με το Τμήμα μας και το έμψυχο υλικό του, εύχομαι εγκάρδια η 3^η και η 4^η γενιά των συναδέλφων, που οι περισσότεροι/ες γαλουχήθηκαν στις τάξεις μας, όπως κι΄εγώ και οι άλλοι/ες της σειράς μου από τους προηγούμενους/ες, που τους έζησα και ως δασκάλους και ως συναδέλφους,  να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο και ενθουσιασμό το έργο που δομήθηκε μέχρι τώρα με αγάπη και αγώνα κάθε άλλο παρά άγονο!

Από ψυχής ευχές για άνοδο, μακροημέρευση και αριστεία!

Έλση Σακελλαρίδου (BA ΑΠΘ, MA Univ. of Leeds, PhD Univ. of London)
Ομότιμη Καθηγήτρια Θεατρικών Σπουδών
Τομέας Αγγλικής Λογοτεχνίας
Τμήμα Αγγλικής ΑΠΘ