Androulakis, G., Gkaintartzi, A., Kitsou R., & Tsioli, S. (2016). Parents-schools’ communication and Albanian as heritage language in Greece. In P. P. Trifonas & T. Aravossitas (Eds.), Handbook of research and practice in heritage language education. Springer.

Bergroth, M., & Palviainen, Å. (2017). Bilingual children as policy agents: Language policy and education policy in minority language medium Early Childhood Education and Care. Multilingua: Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication, 36(4), 375–399. https://doi.org/10.1515/multi-2016-0026

Chatzidaki, A., & Xenikaki, I. (2012a). Language choice among Albanian immigrant adolescents in Greece: The effect of the interlocutor's generation. Menon: Journal of Educational Research, 1(1), 4–16. http://www.kosmit.uowm.gr/site/journal (ISSN: 1792-8494).

Chatzidaki, A., & Xenikaki, I. (2012b). Bilingual development among immigrant adolescents in Greece. Journal of Applied Linguistics/Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία, 27, 13–31.

Curdt-Christiansen, X.-L. (2009). Invisible and visible language planning: Ideological factors in the family language policy of Chinese immigrant families in Quebec. Language Policy, 8, 351–375.

Curdt-Christiansen, X. -L. (2013). Negotiating family language policy: Doing homework. In M. Schwartz & A. Verschik (Eds.), Successful family language policy. Multilingual Education, 7. Springer.

Fogle, L. W., & King, K. A. (2013). Child agency and language policy in transnational families. Issues in Applied Linguistics, 19, 1–25. https://doi.org/10.5070/L4190005288

Gkaintartzi, A., Chatzidaki, A., & Tsokalidou, R. (2014). Albanian parents and the Greek educational context: Who is willing to fight for the home language? International Journal of Multilingual Research, 8(4), 291–308.

Gogonas, N. (2009). Language shift in second-generation Albanian immigrants in Greece. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 30(2), 95–110. https://doi.org/10.1080/01434630802307908

Lanza, E. (2021). The family as a space: Multilingual repertoires, language practices and lived experiences. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 42(8), 763–771. https://doi.org/10.1080/01434632.2021.1979015

Lanza, E., & Lomeu Gomes, R. (2020). Family language policy. Foundations, theoretical perspectives and critical approaches. In A. C. Schalley & S. Eisenchlas (Eds.), Handbook of home language maintenance and development. Social and affective factors. Mouton de Gruyter.

Μαλιγκούδη, Χ. (2010). Η γλωσσική εκπαίδευση των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα. Κυβερνητικές πολιτικές και οικογενειακές στρατηγικές [Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή]. ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Ματθαιουδάκη, Μ., & Μαλιγκούδη, Χ. (2016). Η γλωσσική συμπεριφορά αγγλόφωνων οικογενειών στην Ελλάδα: Το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον. Επιστήμες Αγωγής, Θεματικό τεύχος 2015 («Κοινωνιογλωσσολογικές και διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στην πολιτισμική ετερότητα στο σχολείο», επιμ. Α. Χατζηδάκη), 220–241. Διαθέσιμο στο: http://www.ediamme.edc.uoc.gr/index.php?id=172,0,0,1,0,0

Smith-Christimas, C. (2021). Using a ‘Family Language Policy Lens’ to explore the dynamic and relational nature of child agency. Children in Society, 36, 354–368. https://doi.org/10.1111/chso.12461

Revis, M. (2019). A Bourdieusian perspective on child agency in family language policy, International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 22(2), 177–191. https://doi.org/10.1080/13670050.2016.1239691 (first published online 2016).

Spolsky, B. (2004). Language policy. Cambridge/New York: Cambridge University Press.

Spolsky, B. (2012). Family language policy-the critical domain. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 33(1), 3–11.

Χατζηδάκη, Α., & Κοτσώνης, Κ. (2016). Η πολυγλωσσία στις μειονοτικές οικογένειες της Δυτικής Θράκης: Γλωσσικές ιδεολογίες και εκπαιδευτικές επιλογές. Επιστήμες Αγωγής, Θεματικό τεύχος 2015 («Κοινωνιογλωσσολογικές και διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στην πολιτισμική ετερότητα στο σχολείο», επιμ. Α. Χατζηδάκη), 242–266. Διαθέσιμο στο: http://www.ediamme.edc.uoc.gr/index.php?id=172,0,0,1,0,0

Αναστασία Γκαϊνταρτζή
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
againtartzi@uth.gr

Η παρούσα εισήγηση έχει σκοπό τη διερεύνηση των γλωσσικών ρεπερτορίων, γλωσσικών πρακτικών και ιδεολογιών στο πλαίσιο οικογενειών ελληνο-σερβικής καταγωγής στην Ελλάδα σε σχέση με τη διατήρηση και ανάπτυξη της σέρβικης γλώσσας, την εκμάθηση της ελληνικής, καθώς και τη σημασία των δύο γλωσσών στις γλωσσικές τους βιογραφίες και σύνθετες ταυτότητες. Επιμέρους στόχος της εθνογραφικής έρευνας είναι να ανιχνεύσει τα οικογενειακά γλωσσικά τοπία (homescapes), (Melo-Pfeifer, 2022; Yu, 2022), τα οποία συμπεριλαμβάνουν υλικούς πόρους του φυσικού περιβάλλοντος του σπιτιού, που ενσωματώνουν, εκθέτουν και καθιστούν ορατές τις γλώσσες, ειδικότερα αναφορικά με την ανάπτυξη της διγλωσσίας των παιδιών, ώστε να διερευνηθεί ο δυναμικός τους ρόλος στην καλλιέργεια του οικογενειακού διγραμματισμού και τις οικογενειακές γλωσσικές πολιτικές. Τους/τις συμμετέχοντες/χουσες της έρευνας αποτελούν δέκα μεικτές ελληνο-σερβόφωνες οικογένειες. Για τη συλλογή των δεδομένων, θα διεξαχθούν ημι-δομημένες συνεντεύξεις με τις μητέρες ή/και τους πατέρες σερβικής καταγωγής καθώς και με ορισμένα παιδιά των οικογενειών. Το υλικό των φωτογραφιών των οικογενειακών γλωσσικών τοπίων συλλέχθηκε από τους/τις συμμετέχοντες/χουσες ενώ ακολουθήθηκε και η «περιπατητική εθνογραφική μεθοδολογία» (Yu, 2022), κατά την οποία οι συμμετέχοντες/χουσες κατέγραφαν και παράλληλα μοιράζονταν τις βιωμένες εμπειρίες τους με τη διγλωσσία μέσα από αυτούς τους πόρους, τα «γλωσσικά - καθορισμένα» αντικείμενα (Aronin & Ó Laoire, 2013). Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν τους σύνθετους τρόπους με τους οποίους γονείς και παιδιά διαχειρίζονται και αντιλαμβάνονται τις δύο γλώσσες στη ζωή τους αλλά και σε σχέση με τη σχολική γλωσσική εκπαίδευση/ κοινωνικοποίηση των παιδιών στην ελληνική, την ενεργό δράση των παιδιών στη διαμόρφωση των οικογενειακών γλωσσικών πολιτικών (Lanza, 2021), τις πολυτροπικές γλωσσικές πρακτικές που συνδέονται με το οικογενειακό γλωσσικό τοπίο και τις αντιλήψεις τους για τον ρόλο του και τις πολλαπλές προσφερόμενες δυνατότητές του στον χώρο του σπιτιού σχετικά με τη γλωσσική ανάπτυξη και στις δύο γλώσσες, την καλλιέργεια του (δι)γραμματισμού καθώς και τη διαμόρφωση των πολλαπλών τους γλωσσικών ρεπερτορίων και ταυτοτικών πραγματώσεων.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Aronin, L., & Ó Laoire, M. (2013). The material culture of multilingualism: Moving beyond the linguistic landscape. International Journal of Multilingualism, 10(3), 225–35.

Lanza, Ε. (2021). The family as a space: multilingual repertoires, language practices and lived experiences, Journal of Multilingual and Multicultural Development, 42(8), 763–771. http://doi.org/10.1080/01434632.2021.1979015

Melo-Pfeifer, S. (2022). Linguistic landscapes in the home. Multilingual children‘s toys, books and games. In A. Stavans & U. Jessner-Schmid (Eds.), The Cambridge handbook of childhood multilingualism (pp. 605–622). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108669771.033

Yu, Y. (2022). FLP and homescapes: Employing walking tour methodology in researching children’s and parents’ perspectives. Journal of Home Language Research, 5(1), 1–19. https://doi.org/10.16993/jhlr.46

Κατερίνα Λεοντή¹, Βίκυ Κάντζου² & Χριστίνα Μαλιγκούδη^3
1Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, ²Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ³Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
katerinakileo@hotmail.com, vickykantzou@eled.auth.gr, cmaligko@eled.duth.gr

Αντικείμενο της μελέτης είναι η διερεύνηση των οικογενειακών γλωσσικών πολιτικών που εφαρμόζουν πομακόφωνες οικογένειες που ανήκουν στη μουσουλμανική μειονότητα του Ν. Ξάνθης. Πιο συγκεκριμένα, εστιάζουμε στις γλωσσικές πρακτικές, στη γλωσσική διαχείριση και, τέλος, στις γλωσσικές πεποιθήσεις των γονέων σύμφωνα με το μοντέλο του Spolsky (2012) σχετικά με τις τρεις γλώσσες που εμπλέκονται στην καθημερινότητα τους (ελληνικά, τουρκικά και πομάκικα) καθώς και στις απόψεις τους σχετικά με την επιλογή σχολείου για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε πομακόφωνους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, μια ομάδα στην οποία δεν έχει εστιάσει ως σήμερα η έρευνα. Πιο συγκεκριμένα το δείγμα μας αποτελείται από εφτά γυναίκες και δύο άντρες ηλικίας 33-44, με καταγωγή από την Ξάνθη και τα γύρω χωριά. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη χρήση ημιδομημένων συνεντεύξεων. Η ανάλυσή τους έγινε μέσω της ανάλυσης περιεχομένου (content analysis).

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η πομακική γλώσσα αρχίζει να εκλείπει από το γλωσσικό ρεπερτόριο των οικογενειών, με την ελληνική και την τούρκικη να είναι οι επικρατέστερες γλώσσες για την επικοινωνία μεταξύ τους αλλά και με τα παιδιά τους. Η υποχώρηση της πομακικής αποδίδεται και στην έλλειψη γραπτού λόγου. Ωστόσο, αρκετοί γονείς δείχνουν θετικοί στην εκμάθηση της πομακικής, όχι ως μητρική γλώσσα των παιδιών τους, αλλά να τη γνωρίσουν καθώς μεγαλώνουν επειδή είναι μία γλώσσα που θα τους βοηθήσει να μάθουν κι άλλες σλαβόφωνες γλώσσες. Επιπλέον, ο μόνος τρόπος επαφής με την πομακική γλώσσα που επιλέγουν οι γονείς του δείγματός μας είναι μέσω των ηλικιωμένων. Οι γονείς κατά πλειονότητα επιλέγουν ελληνόφωνη εκπαίδευση, και μάλιστα ιδιωτική, επιδιώκοντας ένα υψηλό επίπεδο γλωσσομάθειας στην ελληνική γλώσσα για τα παιδιά τους, εκφράζοντας αρνητικές απόψεις για την ποιότητα που παρέχεται από το δημόσιο και το μειονοτικό σχολείο. Tέλος, ακόμα και οι γονείς που επέλεξαν το μειονοτικό σχολείο, εκφράζουν την άποψη ότι η ποιότητα της μειονοτικής εκπαίδευσης είναι χαμηλή και ότι έχει αποτύχει ως ένα είδος δίγλωσσου συστήματος εκπαίδευσης.

Βιβλιογραφική αναφορά

Spolsky, B. (Ed.) (2012). The Cambridge handbook of language policy. Cambridge: Cambridge University Press.

Μαριαρένα Μαλλιαρού & Γιώργος Ανδρουλάκης
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
mall_mar@hotmail.com, androulakis@uth.gr

Η ανακοίνωση αποτελεί μέρος μιας διδακτορικής διατριβής η οποία έχει ως αντικείμενο τη συνεξέταση των οικογενειακών γλωσσικών πολιτικών, δηλαδή των ιδεολογιών και πρακτικών γονέων με αλβανική καταγωγή και των παιδιών τους, καθώς και των εκπαιδευτικών τους στη χώρα υποδοχής. Η εργασία αφορά συγκεκριμένα στην κριτική μελέτη και παρουσίαση των αποτελεσμάτων που συνάχθηκαν από την επιτόπια εθνογραφική έρευνα, α) μέσα από τη διαδικασία ημι-δομημένων συνεντεύξεων με οκτώ γονείς και έξι παιδιά με δί/πολύγλωσσο και μεταναστευτικό υπόβαθρο, καθώς και με τρεις εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκουν στις τάξεις που φοιτούν οι εν λόγω μαθητές/ριες, β) μέσω της συμμετοχικής παρατήρησης της ερευνήτριας στα διάφορα πλαίσια όπου οι μαθητές/ριες δρουν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε μία προσπάθεια «εισόδου» σε συγκεκριμένα υπερποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα (Dendrinos, 2018): στο πλαίσιο του σχολείου και της γειτονιάς.

Από τα αποτελέσματα της έρευνας συνάγεται το συμπέρασμα ότι καταρχήν, στις υπό μελέτη οικογένειες η διαμόρφωση των οικογενειακών γλωσσικών πολιτικών αποτελεί μια δυναμική διεργασία μεταξύ των μελών της οικογένειας, με τα παιδιά στις περισσότερες περιπτώσεις να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη λήψη γλωσσικών αποφάσεων καθώς και στη διαπραγμάτευση της γλωσσικής πολιτικής γύρω τους, μία διαπραγμάτευση η οποία πολλές φορές είναι σιωπηρή, ωστόσο είναι αρκετή ώστε να διαμορφωθούν οι γλωσσικές επιλογές όλης της οικογένειας (Schwartz, 2008, όπ. αναφ. Ζησιμοπούλου, 2015: 33). Επίσης, από την έρευνα γίνεται αντιληπτό ότι οι γλωσσικές πολιτικές που χαράσσουν οι οικογένειες με δί/πολύγλωσσο υπόβαθρο βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τις γλωσσικές πολιτικές που ακολουθούν οι εκπαιδευτικοί, καθώς και με τις ευρύτερες γλωσσικές και ενταξιακές πολιτικές που υιοθετεί η κοινωνία υποδοχής. Επομένως, οι γλωσσικές επιλογές στις οποίες προβαίνουν γονείς και παιδιά στα διάφορα πλαίσια αποτελούν αρκετές φορές αποτέλεσμα εξωτερικών πιέσεων και όχι προσωπικής ή έστω οικογενειακής απόφασης. Ειδικότερα, οι τρόποι με τους οποίους οι μετανάστες/ριες μαθητές/ριες βιώνουν τη δι/πολυγλωσσία τους επηρεάζονται καθοριστικά και από το κοινωνικό τους περιβάλλον στη χώρα υποδοχής (Χατζηδάκη, 2020) και αυτό με τη σειρά του επηρεάζει και τη γλωσσική τους χρήση.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Dendrinos, V. (2018). Multilingualism language policy in the EU today: Α paradigm shift in language education. TLC Journal of the International Language Association (ICC) & Peoples’ Friendship University of Russia (RUDN University), 2(3), 9–28.

Ζησιμοπούλου, Β. (2015). Γλωσσικές πολιτικές οικογενειών αλβανικής καταγωγής στην Ελλάδα [Διπλωματική Εργασία]. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Παιδαγωγική Σχολή, Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.

Χατζηδάκη, Α. (2020). Διδάσκοντας δίγλωσσα παιδιά. Αθήνα: Πεδίο.

Γεώργιος Σόρκος¹ & Κώστας Μάγος^2
1Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ²Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
sorkos@uth.gr, magos@uth.gr

Η εισήγηση διερευνά τις οικογενειακές γλωσσικές πολιτικές και πρακτικές των Κινέζων μεταναστών στην Ελλάδα και τον διαμεσολαβητικό ρόλο που αναλαμβάνουν, προκειμένου να ενδυναμώσουν την αναδυόμενη δίγλωσση ικανότητα των παιδιών τους. Οι διεθνείς έρευνες στο συγκεκριμένο πεδίο αναδεικνύουν την πρόθεση των Κινέζων γονιών να αναζητήσουν ένα κατάλληλο σημείο ισορροπίας μεταξύ των κινεζικών γλωσσοπολιτισμικών επιδράσεων και της επίσημης γλώσσας των χωρών υποδοχής κατά τη διάρκεια της παραμονής τους. Οι έρευνες καταγράφουν την προτεραιότητα που αποδίδουν οι Κινέζοι γονείς στην ικανότητα χρήσης και κατανόησης της κυρίαρχης γλώσσας από τα παιδιά τους, καθώς αυτή δυνητικά μπορεί να λειτουργήσει ως το όχημα που θα τα οδηγήσει σε ανοδική κοινωνική κινητικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο η αποτελεσματική διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και η φοίτηση στο ελληνικό σχολείο φαίνεται να αποτελεί για τους Κινέζους μετανάστες προτεραιότητα των γονεϊκών καθηκόντων τους στη χώρα υποδοχής.

Η έρευνα που παρουσιάζουμε επικεντρώνεται στις τρείς κύριες συνιστώσες των οικογενειακών γλωσσικών πολιτικών που αφορούν στις γλωσσικές πεποιθήσεις, στις γλωσσικές πρακτικές, καθώς και στη γενικότερη γλωσσική διαχείριση. Εστιάζοντας στην έννοια της διαμεσολάβησης επιχειρούμε να διερευνήσουμε τις πρακτικές που χρησιμοποιούν οι Κινέζοι γονείς, στη δόμηση μιας διπολιτισμικής ταυτότητας για τα παιδιά τους αξιοποιώντας παράλληλα γλωσσικούς και πολιτισμικούς πόρους τόσο από τον πολιτισμό της χώρας καταγωγής όσο και από εκείνο της χώρας υποδοχής. Συγχρόνως, επιθυμούμε να διερευνήσουμε τις δυσκολίες της παραπάνω διαμεσολάβησης οι οποίες σχετίζονται αφενός με την ανεπαρκή γλωσσική ικανότητα των γονιών στη χρήση της κυρίαρχης γλώσσας καθώς και με το υπερφορτωμένο επαγγελματικό τους ωράριο. Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες φαίνεται ότι οι γονείς της παραπάνω πληθυσμιακής ομάδας δεν αποθέτουν στην τύχη την εκπαίδευση των παιδιών τους στην οποία αποδίδουν ιδιαίτερη αξία.

Σίμος Παπαδόπουλος-Δελόγλου & Ασπασία Χατζηδάκη
Πανεπιστήμιο Κρήτης
papdel6@hotmail.com, aspahatz@uoc.gr

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στις ψηφιακές πρακτικές στις οποίες εμπλέκονται δίγλωσσοι έφηβοι και έφηβες και συγκεκριμένα στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στόχος μας ήταν να ανιχνεύσουμε τόσο τις γλωσσικές επιλογές που κάνουν κατά τη διαδικασία αυτή όσο και στοιχεία της ψηφιακής τους ταυτότητας, προκειμένου να διαπιστώσουμε το πώς αυτά συνδέονται με στάσεις και απόψεις που οι συμμετέχοντες/ουσες εκφράζουν γύρω από τη διγλωσσία τους.

Η εξοικείωση με την τεχνολογία από νεαρή ηλικία για δραστηριότητες επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και αναζήτησης πληροφοριών έχει σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις, με τις πρακτικές αυτές να αποτελούν μέρος της διαμορφούμενης ταυτότητας του ατόμου (Little, 2020). Αναλυτικότερα, η χρήση των μέσων επικοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών δικτύων συμβάλλει στην κοινωνική ένταξη του ατόμου, όσο και στην έκφραση στοιχείων της ταυτότητάς του (Depover κ.ά., 2010). Για το θέμα αυτό εντοπίζεται ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, μολονότι έχουν γίνει αρκετές έρευνες που ασχολούνται με την ανίχνευση γλωσσικών πρακτικών, στάσεων και διαχείρισης που ακολουθούν οικογένειες με μεταναστευτικό υπόβαθρο (Gkaintartzi κ.ά., 2014· Μαλιγκούδη & Κωστοπούλου, 2019· Mattheoudakis κ.ά., 2020).

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έρευνας διεξήχθησαν εννέα ατομικές ημιδομημένες συνεντεύξεις με δίγλωσσους μαθητές/τριες Γυμνασίου σε έναν νομό της Κρήτης και, επιπλέον, συλλέχθηκε σχετικό ψηφιακό υλικό, όπως δημοσιεύσεις, συνομιλίες και λεζάντες φωτογραφιών από προσωπικά τους προφίλ. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναφορικά με τη χρήση της ‘μειονοτικής’ γλώσσας σε ψηφιακά περιβάλλοντα ανέδειξαν την αποτελεσματικότητα των εργαλείων διεκόλυνσης που παρέχει η τεχνολογία για την επιτέλεση των καθημερινών τους επικοινωνιακών αναγκών. Σε επίπεδο έκφρασης στοιχείων ταυτότητας, η στάση τους προς τη διγλωσσία έδειξε να συγκλίνει με πρακτικές που εφαρμόζουν για τη διαμόρφωση των ψηφιακών τους προφίλ, με τους/τις ίδιους/ες να επιλέγουν τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά που επιθυμούν να κοινοποιήσουν ή να αποκρύψουν από τους υπόλοιπους χρήστες. Όσον αφορά τις πρακτικές γραμματισμού στη μειονοτική, οι συμμετέχοντες/ουσες εκδήλωσαν σαφή προτίμηση στη χρήση ψηφιακών μέσων έναντι παραδοσιακών μορφών, ανάγοντας το πληκτρολόγιο και την οθόνη σε βασικά εργαλεία ανάπτυξης των δεξιοτήτων κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου. Στις ψηφιακές τους πρακτικές εντοπίζεται έντονα και η χρήση της Ελληνικής, τόσο σε προσωπικό όσο και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, με την πλειονότητα του δείγματος να δηλώνει ικανή να ανταποκριθεί σε ψηφιακές σχολικές δραστηριότητες. Παράλληλα, η Ελληνική φαίνεται να υπερισχύει στους «δημόσιους» ψηφιακούς χώρους των συμμετεχόντων, γεγονός που συνδέεται με κοινωνικές τους πρακτικές και αναδεικνύει στοιχεία της δίγλωσσης ταυτότητάς τους.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Depover, C., Karsenti, T., & Κόμης, Β. (2010). Διδασκαλία με χρήση της τεχνολογίας. Προώθηση της μάθησης,ανάπτυξη ικανοτήτων. (Δ. Βιορρέ, Μεταφρ.) Αθήνα: Κλειδάριθμος.

Gkaintartzi, Α., Chatzidaki, A., & Tsokalidou, R. (2014). Albanian parents and the Greek educational context: Who is willing to fight for the home language? International Multilingual Research Journal, 4(8), 291–308.

Little, S. (2020). Social media and the use of technology in home language maintenance. Στο A. Schalley & S. Eisenchlas (Eds.), Handbook of home language maintenance and development: Social and affective factors (σσ. 257–273). De Gruyter Mouton.

Μαλιγκούδη, Χ., & Κωστοπούλου, Ε. (2019). Η γλωσσική ανάπτυξη δίγλωσσων παιδιών και η σχέση της με την οικογενειακή γλωσσική πολιτική: Έρευνα σε αλβανικές οικογένειες στην περιοχή της Φλώρινας. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1, 134–161.

Mattheoudakis, Μ., Chatzidaki, A., & Maligkoudi, C. (2020). Heritage language classes and bilingual competence: the case of Albanian immigrant children in Greece. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 23(8), 1019–1035.

Άννα Μουτή¹ & Χριστίνα Μαλιγκούδη^2
1Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ²Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
mouti@itl.auth.gr, cmaligko@eled.duth.gr

Με τον όρο «οικογενειακές γλωσσικές πρακτικές» νοούνται οι σκόπιμες και συστηματικές προσπάθειες που καταβάλλει το οικογενειακό περιβάλλον για τη γλωσσική κοινωνικοποίηση των παιδιών. Για τον Spolsky (2012), οι γλωσσικές πρακτικές αφορούν τη συχνότητα χρήσης της μειονοτικής και της κυρίαρχης γλώσσας (minority and majority language) στο οικογενειακό περιβάλλον, πιθανά μοτίβα γλωσσικών επιλογών ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, καθώς και ζητήματα γλωσσικής ικανότητας.

Στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε τις γλωσσικές πρακτικές και τη γλωσσική χρήση σε ιταλόφωνες οικογένειες που ζουν στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, θα εξεταστούν μοτίβα γλωσσικής χρήσης, γλωσσικές επιλογές και γλωσσικές πρακτικές στο οικογενειακό περιβάλλον ιταλόφωνων οικογενειών. Το επίκεντρο της έρευνας μας θα είναι η Ιταλική και η Ελληνική αλλά θα αποτυπωθεί και η χρήση άλλων γλωσσών που ενδεχομένως εμφανίζονται στα γλωσσικά ρεπερτόρια των οικογενειών. Ενώ υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία σε σχέση με τις μεταναστευτικές οικογένειες που διαμένουν στην Ελλάδα (Χατζηδάκη, 2005· Μαλιγκούδη, 2010· Γκαϊνταρτζή, 2013· Gogonas, 2009), στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία είναι περιορισμένη η διερεύνηση της γλωσσικής συμπεριφοράς οικογενειών που ζουν στην Ελλάδα και των οποίων η Γ1 θεωρείται γλώσσα «υψηλού κύρους», όπως τα ιταλικά (Μαλιγκούδη, 2019).

Βιβλιογραφικές αναφορές

Γκαϊνταρτζή, Α. (2013). Ζητήματα διγλωσσίας σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας: κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις [Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή]. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Gogonas, N. (2009). Language shift in second-generation Albanian immigrants in Greece. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 30(2), 95–110.

Μαλιγκούδη, X. (2010). Η γλωσσική εκπαίδευση των αλβανών μαθητών στην Ελλάδα. Κυβερνητικές πολιτικές και οικογενειακές στρατηγικές [Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή]. Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Μαλιγκούδη, Χ. (2019). Ζητήματα γλωσσικής κοινωνικοποίησης και γλωσσικής κατάκτησης ιταλών στην Ελλάδα. Επιστήμες Αγωγής, 2019(2), 149–165. https://doi.org/10.26248/.v2019i2.596

Spolsky, Β. (2012). Family language policy – the critical domain. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 33(1), 3–11. https://doi.org/10.1080/01434632.2011.638072

Χατζηδάκη, Α. (2005). Μοντέλα διγλωσσικής συμπεριφοράς σε οικογένειες αλβανών μαθητών – Δεδομένα από εμπειρική έρευνα. Επιστήμες Αγωγής, 3, 79–102.